Thị trường giao đồ ăn của Trung Quốc đang mở rộng với tốc độ nhanh chóng ngay cả sau đại dịch. Tính đến năm 2023, nó đã tăng hơn gấp đôi trong 3 năm để đạt 1,5 nghìn tỷ nhân dân tệ (208 tỷ USD).
Trong giờ ăn trưa vào các ngày trong tuần, các địa điểm văn phòng ở Quảng Châu tràn ngập nhân viên giao hàng trên xe máy điện mặc trang phục màu vàng – đồng phục của Meituan – hoặc đồng phục màu xanh nhạt của Ele.me, Alibaba.
Dịch vụ giao đồ ăn tại Trung Quốc đã bùng nổ nhằm ứng phó với đại dịch Covid-19. Ngay cả khi những hạn chế đó đã được dỡ bỏ, việc trả phí giao hàng 5 nhân dân tệ (khoảng 17 nghìn đồng) để nhận đồ ăn được giao ngay trong khoảng 30 phút là quá tiện lợi. Điều này đã khiến xu hướng ngày càng bùng nổ.
Thị trường giao đồ ăn của Trung Quốc đạt 1,5 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm 2023, gấp 2,3 lần quy mô vào năm 2020 , theo ước tính của iiMedia Research có trụ sở tại Quảng Châu. Guolian Securities dự đoán thị trường có thể vượt quá 2,2 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm 2030.
Lượng nhân viên giao hàng tiếp tục tăng. Meituan cho biết 6,2 triệu nhân viên giao hàng đã kiếm được thu nhập từ việc này vào năm 2022, tăng hơn gấp đôi so với 2,7 triệu vào năm 2018. Ele.me báo cáo rằng hơn 4 triệu nhân viên giao hàng đã hoạt động trên nền tảng của họ từ tháng 5 năm 2022 đến tháng 9 năm 2023.
Tuy nhiên, dù việc giao đồ ăn đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày ở Trung Quốc thì những người giao đồ ăn lại phải đối mặt với những điều kiện khó khăn.
Lu, 19 tuổi, người giao hàng cho Meituan ở Quảng Châu, kiếm được 7 nhân dân tệ (gần 24 nghìn đồng) cho mỗi lần giao hàng. Mặc dù Lu nhận khoảng 30 chuyến giao hàng mỗi ngày nhưng tiền lương thực tế hàng tháng của Lu chỉ hơn 4.000 nhân dân tệ (hơn 13,6 triệu đồng), trừ tiền thuê ký túc xá và các chi phí khác. Nó chỉ ngang bằng hoặc thấp hơn một chút so với làm việc tại một nhà máy gần đó.
Lu làm công việc giao hàng trong khoảng sáu tháng sau khi tốt nghiệp một trường trung học địa phương. Nhưng anh cũng dự định nghỉ việc và trở về quê hương ở tỉnh Quảng Đông sau một tháng. “Tôi chỉ được nghỉ hai ngày mỗi tháng và không thể về thăm nhà. Công việc này rất khó khăn”, Lu chia sẻ.
Trong một cuộc khảo sát năm 2021 do một tổ chức phi lợi nhuận ở Bắc Kinh thực hiện với hơn 300 nhân viên giao hàng tại các thành phố trên khắp Trung Quốc, khoảng 40% cho biết họ không có ngày nghỉ nào trong một tháng. Làm việc nhiều giờ và lương thấp là những vấn đề mà ngành công nghiệp ngày nay vẫn phải đối mặt.
Ngoài ra, thị trường này cũng có nhiều vấn đề như nhân viên giao hàng không có hợp đồng, bảo hiểm y tế hay bảo hiểm thất nghiệp. Mặc dù Meituan và Ele.me là những công ty giao hàng lớn cùng nhiều đãi ngộ nhưng có lẽ vẫn chưa đủ.
Tại Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc vào tháng 3 năm ngoái, một số đại biểu đã đề xuất cải thiện điều kiện làm việc. Ví dụ: các nền tảng như Meituan được kêu gọi thay đổi thuật toán mà họ sử dụng để buộc công nhân giao hàng nhanh chóng. Kể từ đó, chính phủ đã tăng cường giám sát bằng cách chỉ thị các công ty bảo vệ quyền lợi của nhân viên giao hàng.
Tham khảo Nikkei Asia
