Vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), biên giới và miền núi Quảng Bình có diện tích khoảng 3.845 km2, chiếm hơn 47% diện tích toàn tỉnh và dân số hơn 45.000 người (chiếm khoảng 4,98% dân số toàn tỉnh); có 9 xã biên giới với hơn 222 km tiếp giáo với nước bạn Lào.
Các DTTS ở Quảng Bình bao gồm dân tộc Bru - Vân Kiều (với các nhóm Vân Kiều, Trì, Khùa, Ma Coong) và dân tộc Chứt (bao gồm các nhóm, Sách, Mày, Rục, Arem, Mãliềng), sinh sống tập trung theo cộng đồng trên địa bàn các huyện: Minh Hóa, Tuyên Hóa, Bố Trạch, Quảng Ninh và Lệ Thủy.
Đây là nơi có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ với vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, khu bảo tồn thiên nhiên Động Châu – Khe Nước Trong dọc theo hệ thống đường Hồ Chí Minh huyền thoại.
Với hơn 40 sản phẩm du lịch hiện đang khai thác tại địa bàn, các sản phẩm du lịch tại khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã bước đầu tạo được sức hút với khách du lịch trong nước và quốc tế như: Khám phá hang động thiên nhiên và tìm hiểu văn hóa cộng đồng người Vân Kiều xã Trường Xuân, huyện Quảng Ninh và xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy; trải nghiệm thiên nhiên và văn hóa tại xã Thượng Hóa; khám phá khe Nước Trong, suối Tiên và chinh phục thác Cổng Trời, Bãi Đạn; khám phá thiên nhiên Hóa Sơn – hang Rục Mòn...
Các chương trình tham quan các di tích lịch sử, trải nghiệm văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số trên tuyến đường Hồ Chí Minh cùng một số lễ hội văn hóa độc đáo như: Lễ hội đập trống của người Macoong, Lễ hội trỉa lúa của người Bru - Vân Kiều và Hò thuốc cá Minh Hóa đã trở thành các sự kiện văn hóa, du lịch thu hút sự quan tâm của du khách.
Ông Nguyễn Ngọc Quý, Giám đốc Sở Du lịch Quảng Bình cho rằng du lịch Quảng Bình phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh; việc phát triển du lịch mới chỉ tập trung chủ yếu tại Phong Nha – Kẻ Bàng, TP. Đồng Hới, chưa tạo ra chuỗi liên kết sản phẩm tại nhiều địa điểm trên địa bàn để mở rộng các phân khúc thị trường khách du lịch, kéo dài thời gian lưu trú, nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội của du lịch, thúc đẩy phát triển các ngành dịch vụ, sản xuất phụ trợ…
Còn ông Hồ An Phong, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình đánh giá việc phát triển du lịch tại khu vực này vừa làm đa dạng hóa, bổ sung dịch vụ cho các sản phẩm du lịch hiện có của các địa phương đồng thời góp phần chuyển đổi sinh kế, nâng cao thu nhập cho cộng đồng các dân tộc.
Vừa phát triển du lịch, vừa bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa
Ông Phạm Văn Thủy, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch nhận định vùng đồng bào DTTS ở nước ta có hệ thống di sản văn hóa vô cùng phong phú. Việc phát triển du lịch tại khu vực này vừa làm đa dạng hóa, bổ sung dịch vụ cho các sản phẩm du lịch hiện có của các địa phương đồng thời góp phần chuyển đổi sinh kế, nâng cao thu nhập cho cộng đồng các dân tộc tham gia các chuỗi du lịch, tác động mạnh mẽ đến đời sống kinh tế - xã hội của người dân.
Vùng các DTTS, miền núi tỉnh Quảng Bình có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ phân bố dọc theo hệ thống đường Hồ Chí Minh và còn lưu giữ nhiều di sản, giá trị văn hóa độc đáo.
Để thực hiện được "mục tiêu kép" vừa phát triển du lịch, vừa bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa, trước tiên cần xác định rõ quan điểm phát triển du lịch theo hướng bền vững.
Đó là đáp ứng đồng thời yêu cầu về kinh tế - xã hội và môi trường, bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt động du lịch, không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu về du lịch trong tương lai.
"Để đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, nâng cao hiệu quả việc phát triển du lịch bền vững tại khu vực các dân tộc thiểu số và miền núi trong thời gian tới, tỉnh Quảng Bình cần sớm cụ thể hóa thành các hoạt động cụ thể phù hợp với các hướng dẫn của Bộ VHTT&DL.
Đồng thời, cần liên kết với các ngành du lịch địa phương lân cận để hoàn thiện các chuỗi sản phẩm mang tính liên vùng, nâng cao tính hấp dẫn của các sản phẩm du lịch, thu hút khách du lịch nội địa và quốc tế", Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch đề nghị.
Lưu Hương
